نـیلوفر

Calytegia sepium

دوران گل دهی : اواخر بهار تا اوایل پاییز زمان برداشت : تمام طول تابستان (تیره نیلوفر)؛ گیاهی است علفی و پایا با ریزومی ضخیم و خزنده . ساقه بالا رونده این گیاه قادر است به چند متر طول نیز رسیده و در قسمت انتهایی منشعب می شود. برگ های آن نوک تیز و بیضی یا مثلثی شکل بوده و رنگ آن ها در قسمت رویی سبزه تیره و در پشت سبز روشن است. از بغل برگ ها تک گل های سفید ، قرمز یا آبی با دم بلند می رویند و گلبرگ های پیوسته و قیفی شکل هستند . میوه کپسول و کروی شکل است . این گیاه در در اماکن مرطوب ، علفزارها ،حاشیه رودخانه ها ، دشت ها و کوه ها می روید. گونه هایی از این خانواده زینتی بوده و در باغچه ها و حصار منازل کاشته می شود. برای مصارف دارویی اغلب سرشاخه های گلدار آن را در موقعی که گیاه کاملا گل داده چیده و در سایه یا محلی که هوا جریان داشته باشد و یا در خشک کن با حرارت حداکثر ۴۰ درجه سانتی گراد خشک می کنند . قسمت های محرکه گیاه بدون بو و دارای مزه ای گس است و این گیاه محتوی تانن ها ، یک گلوکوزید ، ژالاپین و مواد لعابدار می باشد . تمام این مواد کار ماهیچه های صاف را تحریک نموده ، حرکات دودی روده را شدت بخشیده و ترشح صفرا را بالا می برند. از آن ها در جوشانده ها به مقدار ۲ قاشق چایخوری برای هر فنجان آب استفاده می کنند که ملین و مسهل صفراست . این گیاه مدر و تب بر نیز هست . نیلوفر آبی که در تالاب ها می روید مسهلی نسبتا قوی است . این گیاه عسل دهنده و تولید کننده گرده گل خوبی است.

حرکات دودی روده را شدت بخشیده و ترشح صفرا را بالا می برند. از آن ها در جوشانده ها به مقدار ۲ قاشق چایخوری برای هر فنجان آب استفاده می کنند که ملین و مسهل صفراست . این گیاه مدر و تب بر نیز هست . نیلوفر آبی که در تالاب ها می روید مسهلی نسبتا قوی است . این گیاه عسل دهنده و تولید کننده گرده گل خوبی است. گل نیلوفر آبی نیلوفر آبی یا لوتوس نوعی گیاه آبزی شناور از جنس نلومبو (Nelumbo) است. این گیاه به نام نیلوفر آبی هندی نیز شناخته می شود چراکه گل ملی کشور هند است. نیلوفر آبی از مصر به ایران آمده و در ایران باستان از نظر فرهنگی و مذهبی اهمیت زیادی داشته است. نیلوفر آبی به طورکلی در ایران نماد خورشید محسوب می شده است. نیلوفر آبی برای زرتشتیان مقدس بوده. به طورکلی نیلوفر به معنی نیروی فراوان ایزدی است. هخامنشیان آن را سمبل میترا، آناهیتا و اهورامزدا می دانستند و از شاخه، گل و برگ آن به میزان زیاد در حجاری های تخت جمشید استفاده کرده اند. ۲۵ طرح متفاوت از این گل در تخت جمشید به تصویر کشیده شده. ساسانیان نیز از گُل نیلوفر در حجاری‌های طاق بستان کرمانشاه استفاده کرده اند. امروزه رد نیلوفر آبی را می توان در فرهنگ سراسر جهان پیدا کرد. این گل در جهان نماد زیبایی، فضل، خلوص و آرامش محسوب می شود. نیلوفر آبی در مرداب های کم عمق و تیره و دریاچه هایی که در معرض نور مستقیم خورشید قرار دارند زندگی می کند. این گیاه نمی تواند در آب و هوای سرد زندگی کند. نیلوفر آبی به خاطر نقشی که در طبیعت و فرهنگ دارد از گیاهان در معرض خطر انقراض محسوب می شود. ارتفاع گیاه نیلوفر آبی می تواند به ۴۹ اینچ (۱۲۴ سانتی متر) برسد، اما به صورت افقی (از نظر پهنا) ۳۰۵ سانتی متر گسترش می یابد. قطر یک گل نیلوفر آبی ۲۰ سانتی متر است. رنگ گل نیلوفر آبی، صورتی یا سفید است. گلبرگ های آن شکلی مانند خنجر دارند. این گل ها به صورت چند لایه قرار گرفته اند. گل نیلوفر آبی چند سانتی متر در بالای آب بیرون زده است. این گل به واسطه بوی خوش اش نیز معروف است. گل نیلوفر آبی هنگام صبح باز می شود و شب ها بسته می شود. در مصر باستان به خاطر همین رفتار که نشانه ای از آغاز و پایان روز بوده نماد خورشید، تولد دوباره و آفرینش محسوب می شده. گیاه نیلوفر آبی از ریزوم (ساقه زیرزمینی ریشه مانند) استفاده می کند تا خودش را به زمینی با کف لجن یا شنی متصل کند. شکل برگ های نیلوفر آبی شبیه به پارو است. طول این برگ ها به ۵۰ سانتی متر (۲۰ اینچ) می رسد. برخی از برگ ها زیر آب فرو رفته اند، در حالی که بقیه بر روی سطح آب شناور می مانند. برگ ها بخش های پر از هوایی (در داخل بافت ها) دارند که باعث شناوری آنها می شود. ⇐ دانه گیاه نیلوفر آبی در غلاف دایره ای شکل واقع در مرکز گل تولید می شود. ⇐ دانه می تواند برای مدت زمانی طولانی دوام بیاورد و توانایی جوانه زدن خود را حفظ کند. نوعی دانه نیلوفر آبی می تواند پس از ۱۳۰۰ سال نهفتگی به گیاه تبدیل شود. ⇐ غلاف خشک گل نیلوفر آبی تزئینی است و در تزئین دسته گل ها استفاده می شود. گلبرگ ها نیز برای تزیین مورد استفاده قرار می گیرند. ⇐ گل، برگ های جوان، دانه ها و ریشه نیلوفر آبی خوراکی هستند و اغلب در غذاهای آسیایی مورد استفاده قرار می گیرند. برگ های پیرتر و بزرگ تر برای بسته بندی مواد غذایی به کار می روند. نیلوفر آبی غنی از فیبرها و ویتامین های گروه B است. همچنین منبع غنی آهن و دیگر مواد معدنی مهم محسوب می شود. ⇐ پرچم های خشک شده نیلوفر آبی برای تهیه چای معطر مورد استفاده قرار می گیرد. ⇐ بر خلاف دیگر گیاهان گلدار، گیاه نیلوفر آبی قادر است دمای گل اش را ثابت نگهدارد. دانشمندان باور دارند که گرمای گل ها حشرات خونسرد را جذب می کند. ⇐ نیلوفر آبی و گل واتر لیلی (water lily) به هم شباهت دارند، اما به جنس های متفاوت تعلق دارند. آنها از نظر رنگ گل و نوع غلاف دانه با هم متفاوت اند. ⇐ از نظر بودایی ها نیلوفر آبی گل مقدسی محسوب می شود. نیلوفر آبی بسته به تعداد گلبرگ هایش، نمادی از هماهنگی کیهانی (هشت گلبرگ) یا نور معنوی (هزار گلبرگ) است. بودایی ها نیلوفر آبی را به پودر تبدیل می کنند و آن را در مراسم مختلف مورد استفاده قرار می دهند. ⇐ نیلوفر آبی می تواند هزاران سال زندگی کند و حتی پس از یک دوره طولانی خفتگی زنده شود.

دانه گیاه نیلوفر آبی در غلاف دایره ای شکل واقع در مرکز گل تولید می شود. دانه می تواند برای مدت زمانی طولانی دوام بیاورد و توانایی جوانه زدن خود را حفظ کند. نوعی دانه نیلوفر آبی می تواند پس از ۱۳۰۰ سال نهفتگی به گیاه تبدیل شود. غلاف خشک گل نیلوفر آبی تزئینی است و در تزئین دسته گل ها استفاده می شود. گلبرگ ها نیز برای تزیین مورد استفاده قرار می گیرند. گل، برگ های جوان، دانه ها و ریشه نیلوفر آبی خوراکی هستند و اغلب در غذاهای آسیایی مورد استفاده قرار می گیرند. برگ های پیرتر و بزرگ تر برای بسته بندی مواد غذایی به کار می روند. نیلوفر آبی غنی از فیبرها و ویتامین های گروه B است. همچنین منبع غنی آهن و دیگر مواد معدنی مهم محسوب می شود. پرچم های خشک شده نیلوفر آبی برای تهیه چای معطر مورد استفاده قرار می گیرد. بر خلاف دیگر گیاهان گلدار، گیاه نیلوفر آبی قادر است دمای گل اش را ثابت نگهدارد. دانشمندان باور دارند که گرمای گل ها حشرات خونسرد را جذب می کند. نیلوفر آبی و گل واتر لیلی (water lily) به هم شباهت دارند، اما به جنس های متفاوت تعلق دارند. آنها از نظر رنگ گل و نوع غلاف دانه با هم متفاوت اند. از نظر بودایی ها نیلوفر آبی گل مقدسی محسوب می شود. نیلوفر آبی بسته به تعداد گلبرگ هایش، نمادی از هماهنگی کیهانی (هشت گلبرگ) یا نور معنوی (هزار گلبرگ) است. بودایی ها نیلوفر آبی را به پودر تبدیل می کنند و آن را در مراسم مختلف مورد استفاده قرار می دهند. نیلوفر آبی می تواند هزاران سال زندگی کند و حتی پس از یک دوره طولانی خفتگی زنده شود.