همه چیز درباره طب سوزنی:

طب سوزنی از پزشکی سنتی چین و سایر کشورهای شرق دور گرفته شده است، و بتدریج توسعه یافته است
وسایل ابتدایی طب سوزنی، سوزن سنگی بوده و با دنبال پیشرفت فنون ذوب آهن سوزن فلزی تدریجا جایگزین سوزن سنگی شد و به این ترتیب، دامنه کاربرد طب سوزنی گسترده تر گردیده و روند توسعه طب سوزنی تسریع شد.
به تدرج طب سوزنی در اروپا گسترش و توسعه یافت و پس از اروپا به آمریکا هم منتقل شد. از سال ۱۹۷۵ سازمان بهداشت جهانی (WHO) این طب را به رسمیت شناخت. همچنین سازمان تجویز غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال ۱۹۹۶ قوانین مربوط به این طب را رسماً تعریف کرد. در ایران نیز از سال ۱۳۴۸ طب سوزنی شناخته و بکار گرفته شد ولی تا کنون به طور رسمی در سیستم آموزش عالی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وارد نگردیده است. اما تنها در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و فقط برای آموزش رزیدنت های تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی دوره تئوری و عملی طب سوزنی بطور کامل تدریس می گردد و در حال حاضر مدرس این رشته دکتر هادی شجاعی می باشد.
تعریف طب سوزنی و نحوه درمان:
طب سوزنی یا Acupuncture مرکب از دو کلمه Acu به معنای نقطه و Puncture به معنای سوراخ کردن است و عبارت است از یک سری سوزنهای مخصوص که در نقاط خاصی از بدن بیمار فرو رفته و برای مدت زمان مشخص در بدن باقی می ماند. انتخاب این نقاط از اصول خاصی تبعیت می کند که اساس تشخیص و درمان طب سوزنی را تشکیل می دهد. در واقع اساس نامه طب سوزنی برخاسته از مکتب فلسفی تائو (TAO) است. این مکتب معتقد به اصل تعادل نیروها و انرژی ها است. (این نیروها بر دو دسته Yin و Yang تقسیم بندی میشوند که بر هم اثرات متفاوتی دارند. مثالهایی از این دو نیرو عبارتند از سردی و گرمی ، کمبود و فزونی). سراسر جهان و هر آنچه در طبیعت موجود است ازجمله بدن انسان متاثر از تقابل این دو نیروست درصورتی که تعادل مابین این دو نیرو برقرار باشد سلامت برقرار خواهد بود. در غیر این صورت اختلال و بیماری رخ می دهد. از دیدگاه طب سوزنی، یک سری سیستمهای انرژی در بدن وجود دارند که از مجموع انرژی تک تک سلولها بوجود می آیند. و بیماری عبارت است از بروز اختلال در این انرژی ها و به دنبال این اختلال تغییرات فیزیکی در بدن رخ می دهد. بنابراین برای درمان از طریق طب سوزنی، انرژی ها دوباره به تعادل برگشت کرده و به دنبال آن تغییرات فیزیکی بوجود آمده نیز به حالت قبلی بر می گردد و از این رو است که اساس طب سوزنی بر پایه درمان بیماری است و نه صرفا تسکین درد. این مکانیزم با دیدگاه طب کلاسیک غربی تفاوت دارد. در طب کلاسیک بدن متشکل از سیستمهای مجزایی می باشد که پاتوفیزیولوژی هر یک با دیگری متفاوت بررسی می شود. بنابراین در انتخاب نقاط درمانی باید مسیرهای انرژی موجود در بدن را که اصطلاحاً کانالهای انرژی یا مریدین یا نصف النهار یا محورهای انرژی می نامند را به درستی شناخت.
طب سوزنی دوازده محور اصلی
چینیان باستان ۱۲ محور اصلی را، ۱۲ مرکز فرماندهی امپراتوری بدن می دانستند که هر یک بر بخشی از بدن و شخصیت انسان نظارت میکند و به وجود او در جهان هدف می بخشد. علاوه بر این تمام مراکز با اتکا به یکدیگر، کل وجود انسان را به تکاپو و زندگی وا میدارند. با مطالعه محورهای دوازده گانه، به احاطه بی نظیر چینیان باستان بر بدن انسان و دنیای درونی او پی می بریم. شیوه استدلال و نتیجه گیری آنان موجب شده است تا در طول سالیان دراز، طب سنتی چین همچنان جایگاه خود راحفظ کرده و تا حد زیادی کاربرد داشته باشد که چنانچه در زیر می‌خوانیم بر اساس فلسفه طب سنتی چین است:


۱- قلب (Heart)
قلب سلطان بدن است. قلب علاوه بر حکمرانی بر کل بدن، برای قلمرو فضای کافی به وجود می آورد تا به بهترین شکل عمل کند. مانند هر حکمت دیگر، ضعف سلطان، ضعف قلمرو اوست و قلب ضعیف موجب عدم کارکرد صحیح اندامها و روان خواهد شد.
۲- روده کوچک (Small Intestine)
روده کوچک جدا کننده مواد پاک از نا پاک است. چه این ناپاکی از غذا باشد و چه از شنیدن اخبار ناخوشایند. هنگام سردرگمی، این بخش به کمک ما می آید و آنچه ناپاک و نا مناسب است را به روده بزرگ می راند.
۳- مثانه (Urinary Bladder)
محور مثانه، جایی است که انرژیهای حیاتی برای مواقع ضروری ذخیره میشوند. این محور است که به ما قدرت پافشاری بر نظریات را میدهد و کمک میکند تا از نیروی ” چی” (Qi) استفاده کنیم.
۴- کلیه (Kidney)
کلیه مرکز اراده و تصمیم گیری است. این بخش وجود ما مانند آب است، زمانی که طغیان میکند هرچه برسر راهش است با خود میبرد و هنگامی که آرام است میتواند کوهی را فرسوده کند. زمانی که این محور صدمه دیده باشد، قدرت انجام هیچ کاری را نداریم.
۵- محافظ قلب یا پریکارد (Pericardium)
این محور مانند سربازی است که در دفاع از حاکم ایستاده است. این محور ما را از صدمات ناشی از شوک و ضربه های بدنی حفظ میکند. زمانی که محافظ قلب بیمار باشد، هر چیز موجب رنجش و صدمه دیدن ما میشود. اگر انسان مضطربی هستید، به خاطر ضعف این محور است.
۶- گرم کننده سه گانه یا سانجیاو (Triple Burner یا Sanjiave)
این محور، دمای قسمتهای اصلی بدن را متعادل و میزان تندی احساسات را کنترل میکند. محور گرم کننده، بر سردی و گرمی تنفس شخص و قابلیت او در تبادل گرما (احساس) تاثیر می گذارد.
۷- کیسه صفرا (Gall Bladder)
این محور، حاکم بر قدرت قضاوت و تشخیص است و به انسان کمک می کند تا تصویر قابل انعطاف و امید بخشی از آینده داشته باشد. اگر شخصی در تصور آینده مشکل داشته یا انعطاف ناپذیر و متحجر باشد، ممکن است در این محور دچار مشکل باشد.
۸- کبد (Liver)
این محور، محور برنامه ریزی و عمل است و مانند فرمانده سپاه عمل میکند، از محور کیسه صفرا دستور میگیرد و دیدگاه های او را با برنامه ریزی صحیح به عمل می رساند. اگر شما مدام در حال نقشه کشیدن باشید و هرگز به آن عمل نمی کنید، در محور کبد دچار مشکل هستید.
۹- ریه (Lung)
ریه ها، گیرندگان انرژی خالص “چی” هستند. این محور راه ارتباطی انسان با پاکی ها، آسمانها و روحانیت است. این محور به ما در درک و احترام به وجود خودمان، دیگران و جهان خارج کمک می کند.
۱۰- روده بزرگ (Large Intestine)
این بخش، در واقع بر روند خروج مواد زائد از بدن ، ذهن و روح فرماندهی می کند. زمانی که روده کوچک خوراک پاک و ناپاک ورودی را از هم جدا می کند، روده بزرگ بر خروج نا خالصی ها از بدن نظارت می کند. تا جایی برای مادی و معنوی باز شود. این محور بر قابلیت ذهنی رهایی از نا خواسته ها تاثیر می گذارد.
۱۱- معده (Stomach)
محور معده منبع جذب بدن ما است. این قابلیت ممکن است برای جذب انرژی خالص از مواد غذایی یا کسب اطلاعات باشد. یا اینکه به ما در هضم رویدادها کمک کند. این محور بر قدرت انسان در تغذیه وجود خودش و دیگران و همچنین توانایی داشتن حس سیری و رضایت نظارت می کند.
۱۲- طحال (Spleen)
طحال مرکز حمل و نقل و پخش است. طحال مواد غذایی و نوشیدنی ها را تغییر می دهد و مواد لازم برای هر بخش را جدا میکند تا به محل مناسب آنها برساند. این روند برای تغذیه “چی” و ساخته شدن خون ضروری است.
توضیح بیشتری بر طب سوزنی
طب سوزنی با تاثیر بر جریان انرژی یا “چی” یا “Qi” که در میان محورهای حیاتی بدن (مریدنیها) در جریان است، عمل می کند. این جریان با امتحان نبض های دوازده گانه ارزیابی می شود. در بدن انسان ۳۶۵ نقطه اصلی وجود دارد و اگر ما محورهای اصلی را به صورت رود در نظر بگیریم، این نقاط، مانند مخزن های آبی هستند که می توانند در صورت لزوم بر مقدار آب رود بیافزایند و جریان انرژی را سریعتر و قویترکنند. برای هر نوع معالجه، درمانگر موانع موجود در مسیر جریان انرژی را پیدا می کند و برای رفع آن نقطه خاصی را انتخاب می کند.
در طی روزهای معالجه با طب سوزنی، این نقاط تغییر کرده یا تکرار می شوند تا زمانی که تعادل در بدن بیمار برقرار شود. دو روش پایه برای تحت تاثیر قرار دادن جریان “چی” بکار می رود، روش اول با فرو کردن سوزنهای بسیار نازک در نقطه مورد نظر است که با آزاد کردن “چی” از یک گره، موجب حرکت آن می شود. روش دوم با استفاده از گیاهی به نام موکسا است.
مخروط های کوچکی از این گیاه ساخته می شوند که مانند عود، بدون شعله میسوزند این مخروط را بر روی نقطه مورد نظر قرار داده می سوزانند تا با گرم کردن آن و فرستادن انرژی گرمایی “چی” را آزاد کنند. گاهی اوقات برای خارج کردن انرژی بیش از حد در این روش از سوزن هم استفاده می شود که البته این روش بسیار کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
سؤال: آیا جنس سوزنهای طب سوزنی اهمیت دارند؟
تحقیقات اخیر نشان داده که چنانچه سوزنها از جنس فلزی باشند که بتواند میدانهای مغناطیسی دراطراف خودش داشته باشد و از طریق تاثیرات الکترومغناطیسی بر سلولهای مجاور خویش تاثیرات بیولوژیک بگذارد، نتیجه درمان بهتر خواهد بود ولی اساس درمان صرفا روی جنس فلزات یا آلیاژها نیست و اصول درمان مبتنی بر عملکرد نقطه ها و نسخه های ترکیبی از نقاط است که پزشک انتخاب می کند.
سؤال: آیا طب سوزنی بر اساس تلقین استوار است؟
اگر چنین بود نتایج درمانی کاملاً قابل مشاهده در نوزادان و یا در حیوانات هرگز دیده نمی شد و امروزه می بینیم که طب سوزنی در درمان بسیاری از بیماری ها که اساساً تلقین هرگز جایگاهی در پروسه بهبودی ندارد تجربی استفاده می شود و یا در دامپزشکی کاربرد گسترده ای دارد.
سؤال: موارد کاربرد طب سوزنی در مورد چه بیماری هایی است؟
باید همواره به یاد داشته باشیم که اگرچه طب سوزنی دارای قدمت زیاد و اساس مستحکمی است، و نوعی درمان داخلی محسوب می شود که در آن بسیاری از بیماری ها قابل معالجه هستند اما باید همواره به عنوان یک طب تکمیلی یا طب مکمل یا طب جایگزین به حساب آیند و در واقع به کمک طب کلاسیک برخیزد. از سوی کاربردهای خوبی که می شود برای تاثیرات شگرف درمانی طب سوزنی بر شمرد عبارتند از بیماران دچار آسیب ها و دردهای سیستم عضلانی، مفصلی، اسکلتی همچون
– کمردردها
– دردهای سیاتیکی
– اختلالات دیسک بین مهره ای
– آرتروز
– سردردهای مزمن
– بیماریهای اضطرابی و افسردگی
– اختلالات گوارشی
– سندروم قاعدگی
– اختلالات اعصاب محیطی
– آسم
– سکته مغزی
– عوارض بعد از شیمی درمانی
– ترک اعتیاد
سؤال: آیا طب سوزنی دارای عوارض می باشد؟
طب سوزنی از بی خطر ترین روشهای درمانی است و بر خلاف درمانهای داروئی و… هیچگونه عارضه ای ندارد زیرا یک روش درمانی طبیعی است که بدن انسان را به سمت تعادل می کشد. یعنی جایی از بدن دچار کمبود انرژی شده آن را زیاد می کند و اگر دچار افزایش انرژی شده آنرا کم می کند. بنابراین احتمال اینکه افراط یا تفریطی اتفاق بیافتد وجود ندارد. تنها می بایست اصول ضدعفونی و فرو کردن استریل سوزن ها و استفاده از سوزنهای یکبار مصرف را رعایت کرد
الکترواکوپانکچر Electroacupuncture
طب سوزنی امروزه با استفاده از فروکردن سوزنهای خاصی به درون بدن از طریق پوست توسط دست و یا حتی جریان الکتریسیته انجام می شود.
سوزنهایی که در این طب از آن استفاده میشود فلزی هستند و تقریبا به قطر چند تار موی سر می باشند. بیمارانی که این روش درمان را برای خود انتخاب می کنند اظهارات متفاوتی دارند، اما در مجموع اغلب آنها بیان می کنند که هنگام فروکردن سوزن به بدنشان احساس درد زیادی نمی کنند. معمولاً تجربه و تخصص پزشک معالج در استفاده از سوزن می تواند میزان درد حاصله را کاهش یا افزایش دهد.
سازمان مدیریت تغذیه و داروی آمریکا (FDA) در سال ۱۹۹۶ استفاده از سوزنهای مخصوص برای این نوع از روش درمان را تایید کرد. این سوزنها باید استریل باشند و میتواند هریک از آنها را برای یک و فقط یک بیمار استفاده کرد. همچنین قبل از هر بار استفاده از سوزنها باید آنها را با الکل یا مواد ضد عفونی کننده تمیز کرد.
امروزه در درمان طب سوزنی ممکن است از جریان الکتریسیته نیز استفاده شود که به آن الکتروپانکچر می گویند. هنر استفاده از امواج الکتریکی به همراه طب سوزنی معمول می تواند تاثیرات درمانی طب سوزنی را تقویت کند.
بسیاری از پزشکان اعتقادی به این نوع از روش طبابت ندارند و برعکس بسیاری دیگر با استناد به آمار بدست آمده از بهبود بیماران، این روش را برای معالجه توصیه می کنند. آزمایش ها نشان می دهد این روش می تواند برای کاهش درد پس از جراحی، شیمی درمانی، جراحی های دندان و … بسیار مؤثر واقع شود.

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *