کـنگر کـوهی

Cynara cardunculus

دوران گل دهی : مرداد زمان برداشت برگ ها : مرداد (تیره مرکبان)؛ گیاهی علفی ، پایا با ساقه ای بزرگ ، راست و کاملا پوشیده از برگ های تیغ دار و نیزه ای است. روی برگ ها بدون پرز و پشت آن سفید و پرزدار است. در انتهای ساقه های آن غنچه های گرد تیغ داری که از گل های آبی متمایل به بنفش رنگی می رویند. میوه آن فندقه و پرزدار است . موطن اصلی آن منطقه مدیترانه بوده و از قدیم مصریان ، یونانی ها و رومی ها آن را می شناخته اند . در حال حاضر این گیاه بعنوان یک سبزی خصوصا در قسمت های جنوب غربی اروپا کشت می شود. برای مصارف دارویی برگ های آن را هنگامی که گیاه گل داده است می چینند و در سایه روی سبد پهن نموده و یا در خشک کن با حداکثر ۴۰ درجه سانتی گراد حرارت خشک می کنند. برگ های خشک آن محتوی یک عصاره تلخ ، سینارین ، لعاب ، تاننها ، اسید های آلی و ویتامین آ می باشند. تمام این مواد مسهل صفرا بوده و برای بیماری های مجاری صفرا و هپاتیک مفید هستند. از این گیاه علیه بیماری زردی نیز استفاده می شود که در بهبود بیماری موثر است . برگ های این گیاه مقدار قند موجود در خون را کاهش می دهد که به همین خاطر بعنوان کمک درمان در رابطه با ناراحتی دیابت از آن استفاده می شود. همچنین اثر ضداسکلروتیک داشته و در ساخت نوشابه های تلخ ولیکورها بکار می رود. در مصارف خارجی از عصاره تازه آن برای درمان اگزما و ناراحتی های پوستی استفاد می شود. از پایه برگ ها و همچنین قسمت های سفید برگ بعنوان سالاد استفاده می شود نوع دیگری از این گیاه به نام آرتیشو معروف است که آن را پرورش داده و از براکته های گوشتی آن بعنوان سبزی لوکس استفاده می نمایند.

موجود در خون را کاهش می دهد که به همین خاطر بعنوان کمک درمان در رابطه با ناراحتی دیابت از آن استفاده می شود. همچنین اثر ضداسکلروتیک داشته و در ساخت نوشابه های تلخ ولیکورها بکار می رود. در مصارف خارجی از عصاره تازه آن برای درمان اگزما و ناراحتی های پوستی استفاد می شود. از پایه برگ ها و همچنین قسمت های سفید برگ بعنوان سالاد استفاده می شود نوع دیگری از این گیاه به نام آرتیشو معروف است که آن را پرورش داده و از براکته های گوشتی آن بعنوان سبزی لوکس استفاده می نمایند. از خواص کنگر چه می دانید؟ عصاره برگ و ریشه کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ‌ها مفید بوده و در درمان یرقان، سوءهاضمه، احساس ناراحتی در معده، نفخ، بی‌اشتهایی، تهوع، اسهال خفیف یا یبوست، نارسایی کبد، دفع مزمن آلبومین و کم‌خونی بعد از جراحی موثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند. کنگر معمولی گیاهی است خودرو با برگ‌های خاردار و ساقه‌های ضخیم شبیه به کرفس که از آن در پخت سوپ، خورش و حتی به صورت خام در سالاد استفاده می‌کنند. البته با توجه به اینکه برگ‌های آن تیغ‌های ریز و تیزی دارند، هنگام پاک کردن مراقب دستان خود باشید؛ پس بهتر است از دستکش استفاده کنید. کنگر طبیعتی گرم و خشک دارد و به همین علت آن را با ماست نیز می‌خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی که گرم‌مزاج هستند، خوردن آن توصیه می‌شود. علاوه بر این، کنگر منبع غنی پتاسیم است. کنگر ضدعفونی‌کننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌کننده غذاست و در ضمن، مصرف آن باعث تقویت دستگاه گوارش می‌شود این سبزی خواص دارویی نظیر خاصیت آنتی‌اکسیدانی و کاهندگی کلسترول دارد. بنابراین احتمال بروز سرطان را کاهش می‌دهد، خنثی‌کننده سموم کبدی و محافظ کبد است و به همین دلیل از دانه‌های آن داروهایی برای درمان بیماری‌های کبدی به بازار عرضه شده است. در ضمن، عادت به خوردن آن به هضم غذا کمک کرده و اشتها را افزایش می‌دهد. خوردن برگ کنگر تولید کلسترول در بدن را پایین می‌آورد. به همین دلیل داروهای تهیه شده از کنگر را برای امراض قلبی-عروقی و جلوگیری از تصلب شرایین استفاده می‌کنند. ماده سینارین که در عصاره برگ کنگر وجود دارد، باعث کاهش کلسترول خون می‌شود. تحقیقات نشان داده است که سینارین باعث کاهش سطح تری‌گلیسیرید خون نیز می‌شود. کنگر سینارین و ماده دیگری که به عنوان اسیدکافئیک شناخته شده است، کبد را در برابر عفونت

سینارین باعث کاهش سطح تری‌گلیسیرید خون نیز می‌شود. سینارین و ماده دیگری که به عنوان اسیدکافئیک شناخته شده است، کبد را در برابر عفونت حفظ می‌کند و به کبد کمک می‌کند تا بعد از تخریب قسمتی از آن دوباره خود را از نو بسازد. اثرات دیگر آن شامل کاهش چربی خون، ضددرد، ضدالتهاب، کاهش قندخون و به طور ضعیف ادرارآوری است. جالب است بدانید که یکی دیگر از استفاده‌های مهم کنگر در تولید پنیر است. زیرا این سبزی با آنزیم‌هایی که دارد می‌تواند با غلظت یک بر ۱۵۰ هزار شیر را لخته و پنیر تولید کند. دانه کنگر نیز حاوی روغنی است که از آن در تهیه صابون، شامپو و پولیش‌ها استفاده می‌کنند. از آنجایی که کنگر محتوی کربوهیدرات پیچیده غیرقابل هضم به نان اینولین است، خاصیت مسهلی دارد. از طرفی اینولین موجود در کنگر باعث افزایش باکتری‌های مفید و کاهش باکتری‌های مضر در مدفوع می‌شود. در حقیقت باعث حفظ سلامتی روده شده و احتمالاً می‌تواند خطر سرطان روده باریک را کاهش دهد. آنتی‌اکسیدان موجود در کنگر، پوست را در برابر سرطان محافظت می‌کند. کنگر طبیعتی گرم و خشک دارد و به همین علت آن را با ماست نیز می‌خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی که گرم‌مزاج هستند، خوردن آن توصیه می‌شود. کنگر ضدعفونی‌کننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌کننده غذاست و در ضمن، مصرف آن باعث تقویت دستگاه گوارش می‌شود. این گیاه و به خصوص برگ آن ادرارآور و نیروبخش است و در ضمن قلب را نیز تقویت می‌کند. کنگر در درمان یرقان، نارسایی کبد و کم‌خونی مؤثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند. به عنوان آخرین خواص نیز باید گفت که کنگر دارای اثراتی نظیر ضد تجمع پلاکت‌ها (رقیق کردن خون)، ضدتهوع، ضدنفخ، خلط‌آور و مسهل است. چه کسانی بهتر است کنگر نخورند؟ بهتر است زنان باردار، کودکان، بیماران مبتلا به بیماری شدید کبدی یا کلیوی از مصرف برگ کنگر پرهیز کنند. از آنجایی که برگ‌های کنگر محرک انقباض کیسه صفراست. افرادی که سنگ کیسه صفرا دارند، نباید آن را مصرف کنند؛ چرا که افزایش انقباض کیسه صفرا منجر به انسداد مجاری و حتی پارگی کیسه صفرا می‌شود. همچنین اشخاصی که نسبت به کنگر یا خواص سینارین حساسیت دارند، باید از مصرف این گیاه پرهیز کنند.