مـازو

Oak Apple

مازو فراورده ‌گیاهی کروی شکلی است که در طب سنتی کاربرد فراوان داشته و از خواص آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. این ماده، بر اثر سوراخ ایجادشده توسط حشرات برای تخم‌گذاری، بر روی شاخه‌های تازه درخت مازو (نوعی بلوط) به وجود می‌آید. محل رویش گیاه مازو در کشور ما، بیشتر استان‌های لرستان، کردستان و کرمانشاه است . دانه‌های مازو به بزرگى فندق هستند و در کشور ما معمولاً به شکل تیله‌ای با برجستگی‌های فاصله‌دار روی گیاه مازو یافت می‌شود . در طب سنتی از آن به‌خصوص برای درمان سوختگی‌ها به‌صورت موضعی استفاده می‌شود. دیگر خواص گیاه مازو تقویت لثه، سیاه کردن مو، کمک به درمان سوختگی، درمان گشاد بودن واژن و ناراحتی‌های گوارشی است. امروزه این گیاه علاوه بر عطاری‌ها به‌صورت ژل و پودر نیز در دسترس است. همچنین از این گیاه، در صنعت چرم‌سازی، مرکب‌سازی و رنگرزی نیز استفاده می‌شود. ترکیبات شیمیایی مازو مازو دارای ۵۰ تا ۷۰ درصد اسید گالوتانیک است. مزایای مصرف گیاه مازو طبیعت مازو از نظر طب سنتی، سرد و خشک است برخی از مهم‌ترین خواص مازو عبارت‌اند از: مازو بسیار قابض است و در کتب سنتی درباره خواص این گیاه آمده است که مصرف آن، رطوبت‌ها را از بین می‌برد.

از مهم‌ترین خواص مازو استفاده از آن برای تنگ کردن واژن است. استفاده از این ماده به اندازه یک بند انگشت و استعمال موضعی آن به درمان گشادی واژن کمک شایانی می‌کند. مزه مزه کردن مازو با سرکه برای تقویت دندان، لثه و رفع بدبویی دهان توصیه می‌شود. پودر ساییده شده گیاه برای درمان ضایعات پاشنه مفید بوده، مازو را روی گوشت سست و زائدی پاشنه می‌گذارند تا از بین برود. استفاده از مازو به دلیل خاصیت قابض بودن آن، برای بند آوردن خون به شکل موضعی مؤثر می‌باشد. از خواص درمانی مازو برای سیلان رحم استفاده می‌شود. از ترکیب مازو با سرکه و نمک برای درمان و مداوای زخم‌ها استفاده می‌شود. گیاه مازو داروی زخم دهان است به‌خصوص اگر با سرکه باشد در شفا دادن زخم دهان کودکان بسیار سودمند و مؤثر خواهد بود. از دیگر خواص مازو استفاده از آن برای درمان سرماخوردگی نوزادان است. مازو برای درمان بیماری‌های پروستات مفید است. برای رفع عفونت پا توصیه می‌شود، ترکیب مازو‌ی کوبیده شده با حنا را بر کف پا ضماد کنند. از دیگر خواص مازو استفاده از آن برای درمان اسهال به ‌ویژه اسهال مزمن و درمان زخم روده می‌باشد. به این منظور مازو را ساییده و در مقداری آب حل می‌کنند، همچنین می‌توان مقداری از این ماده را با غذا مخلوط نموده و برای درمان استفاده نمود. علاوه بر خواص درمانی، از دیگر خواص مازو کاربرد آن به‌عنوان یک ماده آرایشی بوده، از ترکیب آب و گیاه مازو برای تهیه‌ رنگ مشکی مو به‌صورت طبیعی استفاده می‌شود. مازو چگونه ایجاد و برداشت می‌شود؟ مازو، بر اثر نيش حشره‏اى موسوم به (cynips gallae tinctoria) به جوانه‌ گیاه مازو توليد می‏شود. اين حشره تخم خود را در جوانه‌ درختان مازو مى‏‌گذارد تا نوزادش از شيره‌ آن تغذيه كند. پس‌ازآن كه نوزاد تغيير شكل داد، در ماه دوم تابستان تبديل به حشره‌‌ای كامل شده و از برآمدگی‏هاى جوانه كه توليد كرده پرواز می‌کند. برداشت مازو محصول مازو را بايد قبل از پرواز حشره جمع‌آوری كرد. برآمدگی‏هاى مازو قبل از پرواز حشره، سبزرنگ و دانه‌هایش سنگين است، اما پس از پرواز حشره، سفيد و سبك می‏شوند. برداشت گیاه مازوی سبز از حدود نیمه‌ تیر تا نیمه مردادماه است. انواع مازو مازو دو نوع است؛ یکی سبز، شاداب، کوچک، دندانه ‌دار و بی سوراخ که آن را «مازوی سبز» می‌گویند نوع دوم صاف، سبک و دارای سوراخ است. مازوی خوب آن است که کال، سنگین وزن و سخت باشد. مازوی زرد، سست و سبک بوده و قوتش کم است. عوارض جانبی مازو همانند سایر گیاهان دارویی، زیاده روی در مصرف مازو مضر بوده و بایستی رعایت اعتدال شود.