خربق سیاه

Helleborus Niger

دوران گل دهی : اسفند – فروردین زمان برداشت ریزوم و ریشه ها : فروردین (تیره آلاله)؛ گیاهی علفی ، با ریزومی کلفت و سیاه و ریشه ای قوی و درهم می باشد. از ریزوم آن برگهای پایه دار همیشه سبزی بصورت خوشه های کوتاه که معمولا در انتهای آن ها یک گل سفید قرار دارد می رویند. این گیاه در زمستان و در اوایل بهار می روید. میوه آن بصورت کیسه ای محتوی دانه های سیاه است . تمام گیاه شدیدا سمی است . این گیاه نسبتا در طبیعت نایاب بوده و در مناطق آهکی رشد می کند و اغلب آن را در باغ ها بعنوان گیاهی زینتی می کارند. برای مصارف طبی ریزوم و ریشه های مجاور آن را جمع آوری کرده و پس از اینکه کاملا تمیز شدند قسمت های سبز آن را بریده و در سایه یا در خشک کن با حداکثر ۴۵ درجه سانتیگراد خشک می کنند. خشک شده آن دارای طعم تلخ وتندی است و محتوی گلوکوزیدهای سمی (هلبورین، هلبرین و هلبورئین) است ، که شدیدا روی ضربان قلب اثر می گذارد. به علت سمی بودن و مقدار متغییر مواد موثره موجود در آن نمی توان آن را بطور مستقیم مصرف نمود، بلکه در پمادها و به مقدار کاملا مشخص که از طرف پزشک آن را تعیین می کند استفاده می شود. گلوکوزیدهای هلبور روی سیستم اعصاب مرکزی نیز اثر گذاشته و از آن برای درمان بعضی از بیماری های عصبی استفاده می شود. این گیاه در عین حال قویا مدر و ملین نیز می باشد.

که از طرف پزشک آن را تعیین می کند استفاده می شود. گلوکوزیدهای هلبور روی سیستم اعصاب مرکزی نیز اثر گذاشته و از آن برای درمان بعضی از بیماری های عصبی استفاده می شود. این گیاه در عین حال قویا مدر و ملین نیز می باشد. هلبور را در دامپزشکی برای درمان ناراحتی های هاضمه حیوانات و علیه حشرات انگلی بکار می برند. طبع آن گرم و خشک است. خواص عمومی آن مسهل صفراوی و جذب کننده بلغم از بافت‌های عمیق بدن و معالج امراض سرد و قوی تر از سفید آن می‌باشد . در کلیه فعل و انفعالاتی که خربق سفید فعالیت دارد سیاه آن سریع الأثرتر است. در دردهای شقیقه و سر و ریزش آب کهنه از چشم و دردهای سینه و پاک کردن دستگاه تنفسی و احشاء و مثانه و رحم مورد استفاده است. اگر آن را چند روز در شیرینی‌ها بخوابانند یا با جو پوست گرفته یا عدس جوشانیده و آب آن را بنوشند ضرری ندارد. تنقیه آن به‌طور کلی وضعیت مزاج را تغییر می‌دهد. برای کسانی که مزاج مرطوب ندارند مضر است. و برای کلیه ضرر دارد و مصلح آن کتیرا و صعتر و دوقو و فطر اسالیون Rock- Parsley و فودنج و مصطکی است.