آفتاب گردان

Helianthus annuus

دوران گل دهی : خرداد تا مهر زمان برداشت دانه ها : مرداد تا آبان نهنج ها : خرداد تا مرداد (تیره مرکبان)؛ گیاهی علفی ، سالانه ، با ساقه ای بلند ، راست و گاهی شاخه دار است. این گیاه را برای استفاده های روغنی ،علوفه ای و تزئینی در تمام دنیا می کارند. موطن اصلی آن آمریکای شمالی است. قسمت های پایینی ساقه کاملا پوشیده از برگ های بزرگ شبیه به قلب است و در انتهای ساقه نهنج بزرگ گل با گلبرگهای زبانه ای در کنار و لوله ای در وسط ظاهر می شود. میوه این گیاه فندقه است . دانه های این گیاه بخاطر روغن موجود در آن دارای ارزش دارویی است. این روغن محتوی گلیسیریدهای اسیدهای چرب غیر اشباع از قبیل لینولئیک و اولئیک (حدود ۴۵%) و اشباع شده از قبیل پالمیتیک و آراشیدیک (حدود ۴ % ) می باشد. روغنی را که در داروسازی از آن استفاده می گردد منحصرا تحت فشار و بطور سرد از میوه خرد شده این گیاه بدست می آورند. روغن آفتاب گردان خشک نبوده و بعنوان یک ماده غذایی و یک ماده آنتی اسکلروتیک بکار می برند که اثر خوبی روی رشد اعضای بدن کودکان دارد .

در داروسازی برای تهیه مرهم ها و خمیرهایی از قبیل دیاشیلون ها (که مرهمی آمونیاکی است) و مرهم های الکلی با صابون که علیه دردهای روماتیسمی بکار می رود از این روغن استفاده می شود. بعضی مواقع تمامی نهنج را بصورت پودر یا در دم کرده علیه ورم مجاری فوقانی تنفسی ، مدر ، علیه گازهای معده و اسهال بکار می برند. این گیاه عسل دهنده بسیار خوبی نیز می باشد.