تاتوره

Datura stramonium

دوران گل دهی : خرداد تا مهر زمان برداشت برگ ها : خرداد – مهر برداشت دانه ها : مهر –آبان (تیره سیب زمینی )؛ گیاهی است علفی ، یکساله و قوی با ساقه ای شاخه دار و برگ های متناوب ، بیضی شکل ، دندانه دار و بدبو . از بغل شاخه ها یا در قسمت های انتهای شاخه گل های بزرگ قیفی شکل به رنگ سفید یا بنفش می روید. میوه آن بصورت کپسولی است که محتوی دانه های سیاهی می باشد . تمام گیاه شدیدا سمی است . موطن اصلی این گیاه احتمالا آمریکای شمالی می باشد . این گیاه برای مصارف دارویی به مقدار زیادی کشت می شود. برای این منظور، برگ ها و دانه های آن را جمع آوری می کنند. برگ های آن بایستی صبح زود و در اوایل گل دادن با دست جمع آوری و چیده شود . آن ها را نخست برای خشک کردن در کنار هم چیده و سپس بر روی هم انباشته می کنند. درصورت استفاده از خشک کن حرارت آن نبایستی از ۴۵ درجه سانتیگراد تجاوز کند. دانه ها را پس از خشک نمودن کپسول ها جمع آوری می کنند. هر دو قسمت جمع آوری شده از گیاه محتوی آلکالوئیدهای مشتق از تروپان (۴۰%) ، هیوسیامین ، آتروپین ،اسکوپولامین می باشند. این مواد اسپاسمولیتیک (آرام کننده تشنجات) بوده و ترشح غدد را کاهش داده و برونش ها را متسع می نماید. از این گیاه تنها در صنعت داروسازی استفاده شده و داروهای تهیه شده از آن را بایستی تحت نظر پزشک مصرف شوند مسمومیت کودکان به وسیله دانه های تاتوره نسبتا زیاد بوده و مقدار کشنده آن حدود ۲۰ دانه از این گیاه بوده است . انواع دیگر تاتوره مثل تاتوره متل از آمریکای جنوبی و تاتوره اینرمیس ابیسینی کشت می شود و هر دو آن ها سرشار از آلکالوئید هاست. خواص دانه گیاه تاتوره در طب سنتی تاتوره (Datura stramonium L) یا داتوره، گیاهی است یک‌ساله به ارتفاع ۵۰ الی ۲۰۰ سانتی متر، از تیره سیب‌زمینی. جزو گیاهان داروئی محسوب می‌شود.از این گیاه ماده آتروپین بدست می‌آید که خاصیت ضدسم دارد.خود این گیاه سمی می‌باشد.آب موجود در آوندهای این گیاه اگر در چشم ریخته شود باعث بازماندن مردمک چشم می‌شود.اگر جوشانده این گیاه به کسی خورانده شود، اعصاب ارادی انسان برای مدتی غیر ارادی می‌شود.ومصرف جوشانده این گیاه به مقدار زیاد باعث مرگ می‌شود.

آلکالوئیدهای مشتق از تروپان (۴۰درصد) ، هیوسیامین ، آتروپین ،اسکوپولامین می باشند. این مواد اسپاسمولیتیک (آرام کننده تشنجات) بوده و ترشح غدد را کاهش داده و برونش ها را متسع می نماید. از این گیاه تنها در صنعت داروسازی استفاده شده و داروهای تهیه شده از آن را بایستی تحت نظر پزشک مصرف شوند مسمومیت کودکان به وسیله دانه های تاتوره نسبتا زیاد بوده و مقدار کشنده آن حدود ۲۰ دانه از این گیاه بوده است . انواع دیگر تاتوره مثل تاتوره متل از آمریکای جنوبی و تاتوره اینرمیس ابیسینی کشت می شود و هر دو آن ها سرشار از آلکالوئید هاست. از این گیاه ماده آتروپین بدست می‌آید که خاصیت ضد سم دارد. خود این گیاه سمی می‌باشد. آب موجود در آوندهای این گیاه اگر در چشم ریخته شود باعث بازماندن مردمک چشم می‌شود. اگر جوشانده این گیاه به کسی خورانده شود، اعصاب ارادی انسان برای مدتی غیر ارادی می‌شود و مصرف جوشانده این گیاه به مقدار زیاد باعث مرگ می‌شود. دارو بعضی اوقات در سیگارهای ضد تنگی نفس استفاده می‌شود. تاتوره معمولاً بصورت وحشی جمع آوری می‌شود. انواع زراعی آنهایی هستند که برای تهیه دارو استفاده می‌شوند بخصوص گونه‌هایی که غنی از اسکوپولامین می‌باشند مانند Datura innoxia (مناطق حاره‌ای آمریکا) D.metel (مناطق حاره و نیمه حاره آسیا و آفریقا) یا ارقامی ازD.Stramonium بخصوص آنهایی که کپسول‌های بدون برآمدگی و محتوای بیشتر آلکالوئید هستند. این گیاه از نیمه دوم قرن شانزدهم در اسپانیا شناخته شده بود و به دیگر کشورها به‌عنوان یک گیاه زینتی وارد شد. یک قرن بعد از این وضعیت خارج شد و به‌عنوان یک گیاه وحشی مستقر گردید. طبق برخی از داستان‌ها کاهنهٔ بزرگ معبد آپولو، پیشگوئی های خود را بعد از استنشاق دود تاتوره ، بر زبان آورده‌است. گیاه اثر قوی افیونی و مخدر دارد و توهم و دوبینی از نتایج آن است. سرخ‌پوستان بومی جنوب غربی آمریکا، تاتوره را در تشریفات مذهبی مخصوص سن بلوغ و دیگر مراسم خاص خود به کار می‌برده‌اند. ساکنان اولیه آمریکا تاتوره را گیاه خطرناک می‌شناخته‌اند و به آن سبب دیوانه یا سیب شیطان نام داده بودند. مردم حتی از کاشتن تاتوره در باغچه و مزارع خود نیز خودداری می‌کرده‌اند. تاتوره یک گیاه سمی است که اثر افیونی بسیار قوی دارد و شبیه بلادون است و مانند بلادون دارای ارزش دارویی و پزشکی نیز هستند؛ مشروط به آنکه به مقدار دقیق و حساب شده مصرف شود.