بذرالبنج یا بنگ دانه

Hyoscyamus niger

دوران گل دهی : خرداد تا شهریور زمان برداشت برگ ها :خرداد تا مرداد و برداشت دانه ها : شهریور (تیره سیب زمینی)؛گیاهی یکساله تا دو ساله ، با ساقه ای راست و برگ های متناوب ، دندانه دار و چسبناک است. از بغل این برگ ها گلهای خاکستری متمایل به زردی با رگه های بنفش می روید. میوه آن بصورت کپسولی پر از دانه های قهوه ای رنگ است. تمام گیاه پوشیده از پرز و کرک بوده و بسیار سمی است. احتمالا موطن اصلی این گیاه حوزه مدیترانه بوده ، ولی امروزه در همه نقاط اروپا و آسیا بطور خود رو در خرابه ها ، زمین های بکر و بعنوان علف هرز در کشتزارها می روید. در قدیم از آن بعنوان گیاهی جادویی و خواب آور استفاده می شده است. برای مصارف دارویی برگ ها و حتی ساقه های برگدار و دانه های آن را جمع آوری می کنند. برگ ها را هنگامی که گیاه گل داده و داکثر رشد خود را نموده است بطور تدریجی جمع آوری کرده سپس در لایه های نازک در سایه یا در خشک کن با حداکثر ۵۰ درجه سانتیگراد خشک می کنند. پس از خشک شدن گیاه دارای عطری تخدیر کننده بوده و بایستی در پاکت های دربسته نگه داری شوند. آن ها محتوی آلکالوئیدهای سمی از قبیل هیوسیامین ، آتروپین ، اسکوپولامین هستند که مثل (رازک) روی سیستم اعصاب مرکزی (پاراسمپاتولیتیک) اثر می کنند. به علت سمی بودن شدید این گیاه در طب مردمی از آن استفاده نمی شود. در صنایع داروسازی داروهای ضد آسم ،آرام بخش ،ترمیم کننده سیستم اعصاب و تسکین ناراحتی هایی که در رابطه با ضعف پیری ایجاد می شود از آن تهیه می گردد. از ترکیبات مختلف حتی روغن این گیاه در مرهم ها و پمادها علیه دردهای روماتیسمی (فقط طبق دستور پزشک) استفاده می شود. بنگ دانه یا بذرالبنج بررسی گیاه دارویی بنگ دانه و خواص دارویی و ترکیبات شیمیایی آن و .. بنگ دانه یا بذرالبنج : نام علمی : Hyoscyamus niger نام عمومی : Henbane نام انگلیسی : Henbane نام خانواده : Solanaceae ( سیب زمینی ) گیاهشناسی : بنگ دانه گیاهی علفی و بوته ای است که ارتفاع آن تا ۸۰ سانتیمتر می رسد. برگ ها تقریباً مثلثی و نوک تیز و دارای بریدگی های نسبتاً عمیقی هستند ؛ بطوری که به لوب هایی نامساوی و نوک تیز تقسیم شده اند. طول برگ ها به ۲۰ و عرض آن ها به ۷ سانتیمتر می رسد و در قسمت انتهایی ساقه بدون دمبرگ می باشند. رنگ برگها سبز روشن است. گل های گیاه اکثراً زرد کمرنگ می باشد . شبکه ای ظریف به رنگ بنفش یا ارغوانی سطح گلبرگ ها را پوشانده که خود یکی از کلید های شناسایی گل های بنگ دانه است.

آلکالوئیدهای سمی از قبیل هیوسیامین ، آتروپین ، اسکوپولامین هستند که مثل (رازک) روی سیستم اعصاب مرکزی (پاراسمپاتولیتیک) اثر می کنند. به علت سمی بودن شدید این گیاه در طب مردمی از آن استفاده نمی شود. در صنایع داروسازی داروهای ضد آسم ،آرام بخش ،ترمیم کننده سیستم اعصاب و تسکین ناراحتی هایی که در رابطه با ضعف پیری ایجاد می شود از آن تهیه می گردد. از ترکیبات مختلف حتی روغن این گیاه در مرهم ها و پمادها علیه دردهای روماتیسمی (فقط طبق دستور پزشک) استفاده می شود. گیاهشناسی : بنگ دانه گیاهی علفی و بوته ای است که ارتفاع آن تا ۸۰ سانتیمتر می رسد. برگ ها تقریباً مثلثی و نوک تیز و دارای بریدگی های نسبتاً عمیقی هستند ؛ بطوری که به لوب هایی نامساوی و نوک تیز تقسیم شده اند. طول برگ ها به ۲۰ و عرض آن ها به ۷ سانتیمتر می رسد و در قسمت انتهایی ساقه بدون دمبرگ می باشند. رنگ برگها سبز روشن است. گل های گیاه اکثراً زرد کمرنگ می باشد . شبکه ای ظریف به رنگ بنفش یا ارغوانی سطح گلبرگ ها را پوشانده که خود یکی از کلید های شناسایی گل های بنگ دانه است. این گل ها اکثراً در یک طرف ساقه با فواصل نسبتاً منظم قرار می گیرند و در قسمت انتهایی ساقه بصورت مجتمع در می آیند . گل ها پس از رشد کامل به میوه ای پوشینه تبدیل می شوند که حاوی تعداد زیادی دانه های کروی و ریز است که به رنگ قهوه ای کمرنگ می باشند. میوه ی پوشینه که حدود نیم سانتیمتر قطر دارد ، با کاسبرگ های کوزه مانند که پنج نوک تیز در دهانه دارند ، محصور شده و دیده نمی شوند. این گیاه اصولاً دو ساله است ولی انواع یکساله ی آن نیز وجود دارد. گیاه بنگ دانه و بخصوص دانه های رسیده ی آن بسیار سمی است ‌؛ بطوری که می تواند باعث مرگ شود. قسمت مورد استفاده ی گیاه برگ و دانه های آن است . نواحی رویش این گیاه در ایران اطراف تهران ، کرج ، نواحی شمالی ایران ، آذربایجان ، ارومیه ، تبریز ، آستارا ، اردبیل ، تفرش ، عمارلو ، گرگان ، رودبار و نواحی دیگر می باشد. تاریخچه : بذرالبنج ( هن بن ) به احتمال زیاد توسط دیوسکورید مورد شناسایی و معرفی شده است. گونه ای که اولین بار گزارش شده و مورد استفاده قرار می گرفته شاید هیوسیاموس آلبوس باشد. هن بن در قرون وسطی در انگلستان مورد استفاده بوده است. این گیاه پس از یک دوره فراموشی مجدداً در سال ۱۸۰۹ به فارماکوپه انگلستان ( کتاب رسمی دارویی انگلستان ) وارد شده و مورد استفاده بوده است. ترکیبات مهم : گیاهان جوان بیشتر حاوی هیوسین و مقدار کمتری هیوسیامین هستند ؛ در حالیکه گیاهان رسیده مقدار بیشتری هیوسیامین دارند و آلکالوئید اصلی آنها را تشکیل می دهد. مقدار آلکالوئید ها در ریشه ی این گیاه ۱۶/۰ درصد ، در دانه ها ۱/۰ درصد و در برگ ها ۰۸/۰ درصد می باشد. ترکیبات مهم دیگر شامل رزین ، موسیلاژ و آلکالوئیدهای آپوآتروپین ، آتروپین ، کوسکوهیگرین ، کولین ، اسکوپین ، پیریدین ، تروپین و اسکوپولین است.

ترکیبات مهم : گیاهان جوان بیشتر حاوی هیوسین و مقدار کمتری هیوسیامین هستند ؛ در حالیکه گیاهان رسیده مقدار بیشتری هیوسیامین دارند و آلکالوئید اصلی آنها را تشکیل می دهد. مقدار آلکالوئید ها در ریشه ی این گیاه ۱۶/۰ درصد ، در دانه ها ۱/۰ درصد و در برگ ها ۰۸/۰ درصد می باشد. ترکیبات مهم دیگر شامل رزین ، موسیلاژ و آلکالوئیدهای آپوآتروپین ، آتروپین ، کوسکوهیگرین ، کولین ، اسکوپین ، پیریدین ، تروپین و اسکوپولین است. همچنین ترکیبات دیگری از جمله اسید بوتیریک ، کومارین و گلوکزید تلخ هیوسی پیکرین در گیاه وجود دارد. داروشناختی و اثرات مهم : برگ های خشک بنگ دانه به علت وجود آلکالوئید هیوسیامین برای درمان اعتیاد به الکل و تریاک استفاده می شود. در اروپا از این گیاه بعنوان مسکن گوش درد و روماتیسم استفاده می کنند. می گویند برگ بنگ دانه دور کننده ی موش است. در قرون وسطی از بنگ دانه بعنوان بی حس کننده (بیهوشی) استفاده می شد و گاه با آکونیت ( آقنیتون ) ، تاتوره ، تریاک و غیره آن را مانند سیگار دود می کردند. در داستان های عربی ( هزار و یک شب ) از این گیاه یاد شده که با قرار دادن آن بروی آتش نگهبانان را گیج و خواب آلود می کردند. همچنین ، از عصاره ی آن جهت سفتی غدد پستان و درمان کارسینوما ، سرطان پاروتید و زخم های سرطانی استفاده می شده است. از چای بنگ دانه نیز بعنوان پایین آورنده ی قند خون ، ضد اسپاسم ، ضد نفخ ، خواب آور ، گشاد کننده ی مردمک چشم ، مسکن و مخدر استفاده می کردند. این گیاه برای درمان آسم ، برونشیت ، سرفه و روماتیسم مفید است. در هندوستان گاه از برگ گیاه به همراه گنجا و پودر دانه ها برای تسکین دندان درد بصورت سیگار استفاده می کردند. در روسیه از مخلوط بنگ دانه ،‌مریم گلی و تاتوره بصورت سیگار برای تسکین آسم استفاده می کردند. از دانه های گیاه جهت تهیه ی شیاف برای دردهای رحم استفاده می شود. دانه ها دارای خاصیت ضد درد و مخدر هستند و قرن ها مورد استفاده بوده اند . پس از استخراج مواد مخدر دانه ها ، روغن ، صمغ و رزین آن را جدا و استفاده می کنند. در هومیوپاتی از تمتور این گیاه می توان برای بهبود درد قفسه ی سینه ، قطع قاعدگی ، عفونت چشم ، تب ، نوعی کوری ، التهاب روده ی باریک ، خون دماغ و رفتار جنسی غیر عادی استفاده کرد. سمیت و عوارض جانبی : بنگ دانه با توجه به وجود آلکالوئید های بسیار سمی ، ممکن است باعث مرگ گردد. علائم مسمومیت شامل استفراغ ، سردرد ، افزایش بزاق دهان ، تشنج و کما می باشد. این علائم با مصرف خوراکی و با کشیدن دود آن می تواند ایجاد شود و در مراحل پیشرفته باعث مرگ گردد. در موارد مسمومیت آن از مراحل خوراکی ۴ درصد اسید تانیک و گاه از کافئین و یا مرفین با احتیاط استفاده می شود. طریقه و میزان مصرف : با توجه به اینکه میزان آلکالوئید های قسمت های مختلف گیاه و همچنین گیاهان نواحی مختلف و گونه های متعدد آن متفاوت است ، توصیه می شود از داروهای استاندارد و صنعتی این گیاه که در داروخانه ها موجود بوده و توسط پزشک تجویز می گردد ، استفاده شود. مهم ترین اثرات گزارش شده : سمی ، ضد درد ، بی حس کننده ، ضد استیل کولین ، آنتی کلی نرژیک ، ضد سم سرب ، ضد تشنج بزاق ، ضد اسپاسم ، افزایش دهنده ی قوای جنسی ، قابض ، ضد نفخ ، تشنج آور ، خواب آور ، مسهل ، گشاد کننده ی مردمک چشم ، شل کننده ی عضلات ، اعتیاد آور ، مسکن ، پاراسمپاتولی تیک و جونده کش . نکات قابل توجه : همه ی گونه های بنگ دانه سمی و خطرناک هستند. گونه های دیگر آن درایران H.muticus و H.reticulatus که در بسیاری از نقاط ایران یافت می شوند. با توجه به وجود چندین گونه هیوسیاموس در ایران و گسترش آن در نقاط مختلف ، لازم است همگان با این گیاه سمی آشنا باشند ، چرا که مسمومیت های منجر به مرگ ، بخصوص در کودکان که علاقه ی زیادی به بازی با میوه ی آن دارند گزارش شده است. شناسایی این گیاه برای عموم حداقل با دو مشخصه میوه ی کوزه مانند آن ( که در بالا به پنج لبه ی نوک تیز ختم می شود و همگی در یک طرف ساقه قرار دارند ) و گلبرگ هایی که سطح آن ها را شبکه ی ظریف بنفش رنگی پوشانده است ( گل ها نیز در یک طرف ساقه قرار گرفته و در انتها مجتمع شده اند ) و طبق تصویر ارائه شده آسان می باشد. گونه هایی از بنگ دانه در نواحی شمالی تهران و راه های شمالی ایران بخصوص در ارتفاعات که مسیرهای اصلی کوهنوردی و مسافرت عمومی می باشد ، وجود دارد که نسبتاً زیاد است و باید مراقب بود. در سال های اخیر اسپری هایی از عصاره ی بنگ دانه تهیه شده که برای دفاع شخصی بخصوص خانم ها در برابر افراد مهاجم و مزاحم مورد استفاده قرار می گیرد. این اسپری می تواند باعث گیجی و به هم خوردن تعادل فرد مهاجم گردد. با اینکه در قدیم برگ و دانه ی این گیاه به اشکال مختلف استفاده می شد ، ولی برای جلوگیری از مسمومیت های خطرناک و منجر به مرگ بهتر است از داروهای صنعتی این گیاه که کاربردهای فراوانی دارد و با دستور پزشک استفاده نمود. برچسب ها : بنگ دانه ، بذرالبنج ، سمی ، آپوآتروپین ، آتروپین ، کوسکوهیگرین ، کولین ، ضد درد ، بی حس کننده ، ضد استیل کولین ، آنتی کلی نرژیک ، ضد سم سرب ، ضد تشنج بزاق ، ضد اسپاسم ، افزایش دهنده ی قوای جنسی ، قابض ، ضد نفخ ، تشنج آور ، خواب آور ، مسهل ، گشاد کننده ی مردمک چشم ، شل کننده ی عضلات ، اعتیاد آور ، مسکن

شامل استفراغ ، سردرد ، افزایش بزاق دهان ، تشنج و کما می باشد. این علائم با مصرف خوراکی و با کشیدن دود آن می تواند ایجاد شود و در مراحل پیشرفته باعث مرگ گردد. در موارد مسمومیت آن از مراحل خوراکی ۴ درصد اسید تانیک و گاه از کافئین و یا مرفین با احتیاط استفاده می شود. طریقه و میزان مصرف : با توجه به اینکه میزان آلکالوئید های قسمت های مختلف گیاه و همچنین گیاهان نواحی مختلف و گونه های متعدد آن متفاوت است ، توصیه می شود از داروهای استاندارد و صنعتی این گیاه که در داروخانه ها موجود بوده و توسط پزشک تجویز می گردد ، استفاده شود. مهم ترین اثرات گزارش شده : سمی ، ضد درد ، بی حس کننده ، ضد استیل کولین ، آنتی کلی نرژیک ، ضد سم سرب ، ضد تشنج بزاق ، ضد اسپاسم ، افزایش دهنده ی قوای جنسی ، قابض ، ضد نفخ ، تشنج آور ، خواب آور ، مسهل، گشاد کننده ی مردمک چشم ، شل کننده ی عضلات ، اعتیاد آور ، مسکن ، پاراسمپاتولی تیک و جونده کش . نکات قابل توجه : همه ی گونه های بنگ دانه سمی و خطرناک هستند. گونه های دیگر آن درایران H.muticus و H.reticulatus که در بسیاری از نقاط ایران یافت می شوند. با توجه به وجود چندین گونه هیوسیاموس در ایران و گسترش آن در نقاط مختلف ، لازم است همگان با این گیاه سمی آشنا باشند ، چرا که مسمومیت های منجر به مرگ ، بخصوص در کودکان که علاقه زیادی به بازی با میوه ی آن دارند گزارش شده است. شناسایی این گیاه برای عموم حداقل با دو مشخصه میوه ی کوزه مانند آن ( که در بالا به پنج لبه ی نوک تیز ختم می شود و همگی در یک طرف ساقه قرار دارند ) و گلبرگ هایی که سطح آن ها را شبکه ی ظریف بنفش رنگی پوشانده است ( گل ها نیز در یک طرف ساقه قرار گرفته و در انتها مجتمع شده اند ) و طبق تصویر ارائه شده آسان می باشد. گونه هایی از بنگ دانه در نواحی شمالی تهران و راه های شمالی ایران بخصوص در ارتفاعات که مسیرهای اصلی کوهنوردی و مسافرت عمومی می باشد ، وجود دارد که نسبتاً زیاد است و باید مراقب بود. در سال های اخیر اسپری هایی از عصاره ی بنگ دانه تهیه شده که برای دفاع شخصی بخصوص خانم ها در برابر افراد مهاجم و مزاحم مورد استفاده قرار می گیرد. این اسپری می تواند باعث گیجی و به هم خوردن تعادل فرد مهاجم گردد. با اینکه در قدیم برگ و دانه ی این گیاه به اشکال مختلف استفاده می شد ، ولی برای جلوگیری از مسمومیت های خطرناک و منجر به مرگ بهتر است از داروهای صنعتی این گیاه که کاربردهای فراوانی دارد و با دستور پزشک استفاده نمود. برچسب ها : بنگ دانه ، بذرالبنج ، سمی ، آپوآتروپین ، آتروپین ، کوسکوهیگرین ، کولین ، ضد درد ، بی حس کننده ، ضد استیل کولین ، آنتی کلی نرژیک ، ضد سم سرب ، ضد تشنج بزاق ، ضد اسپاسم ، افزایش دهنده ی قوای جنسی ، قابض ، ضد نفخ ، تشنج آور ، خواب آور ، مسهل ، گشاد کننده ی مردمک چشم ، شل کننده ی عضلات ، اعتیاد آور ، مسکن

خوردن تعادل فرد مهاجم گردد. با اینکه در قدیم برگ و دانه ی این گیاه به اشکال مختلف استفاده می شد ، ولی برای جلوگیری از مسمومیت های خطرناک و منجر به مرگ بهتر است از داروهای صنعتی این گیاه که کاربردهای فراوانی دارد و با دستور پزشک استفاده نمود. برچسب ها : بنگ دانه ، بذرالبنج ، سمی ، آپوآتروپین ، آتروپین ، کوسکوهیگرین ، کولین ، ضد درد ، بی حس کننده ، ضد استیل کولین ، آنتی کلی نرژیک ، ضد سم سرب ، ضد تشنج بزاق ، ضد اسپاسم ، افزایش دهنده ی قوای جنسی ، قابض ، ضد نفخ ، تشنج آور ، خواب آور ، مسهل ، گشاد کننده ی مردمک چشم ، شل کننده ی عضلات ، اعتیاد آور ، مسکن